ECG433. ხობის ღვთისმშობლის ხატი

Object type: ხატი

Text: ხობის ღვთისმშობლის ხატი, ქართული ხელობისაა, ირგვლივ, ჩარჩოზე მედალიონებით, რომლებზედაც ქართული წარწერებია. ხატის ქვედა არშიაზე არის ჭედური ქართული ასომთავრული წარწერა ლეონ (აფხაზთა) მეფის მომხსენიებელი (ე.ი. თვით ხატი X ს-ისაა). ღვთისმშობლის შარავანდს აქეთ-იქით იყო 2 მედალიონი. ამჟამად ერთი ზედვეა (ირიბად ჩასმული), ხოლო მეორე სეიფშია დაცული. მათი დიამეტრია 3 სმ-ია. ზედ წერია, ყვითელ ფონზე წითელი მინანქრით ბერძნული ასოები. მედალიონები X ს-ითაა დათარიღებული და მიჩნეულია ქართულ ნაახელავად. ხატს ზურგზეც აქვს წარწერა. cm

Letters:

Date: X AD (lettering)

Findspot: ხობის ღვთისმშობლის ეკლესია

Original location:ხობი

Last recorded location(s): ხობი

Text type:Unknown

Editor(s): თინათინ ყაუხჩიშვილი, ექ. თაყაიშვილი

Publication details:ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ლინგვისტურ კვლევათა ინსტიტუტი; დოკუმენტი ვრცელდება Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 ლიცენზიით.

Interpretive

1
μ(ήτη)ρ θ(εο)ῦ
2
Ἰ(ησοῦ)ς Χ(ριστό)ς

Diplomatic

1
ΜΡΘΥ
2
ΙΣΧΣ

Translation (ka)

დედა ღმრთისა

Translation (ka)

იესუ ქრისტე ძლევაჲ

Commentary

ექ. თაყაიშვილს ამ ხატთან დაკავშირებით მოაქვს ბერძნული წარწერა ΓΡΕΠΚΟΟC, რაც ახლა აღარ იკითხება. ეს უნდა იყოს ღვთისმშობლის ეპითეტი: γοργοϋπήκοος - მალიადმორჩილი (ასეთივე ეპითეტი არის ადიშის ხატზედაც. ხელოვნებათმცოდნეთ მიაჩნიათ, რომ ეს ხატი არის "ღვთისმშობლი მოწყალე" (eleusa). შდრ. ლ. ხუსკივაძე... 84 (და მაშასადამე, არა "მალიადმორჩილი").

შემორჩენილ ბერძნულ წარწერათა დათარიღება ქართული წარწერისა და მინანქართა მხატვრული ანალიზის მიხედვით ხდება. ბერძნული ეპიგრაფიკულ-პალეოგრაფიული მონაცემები მხარს უჭერს ამ დათარიღებას.

Bibliography

საუერი, 1931 თინათინ ყაუხჩიშვილი, საქართველოს ბერძნული წარწერების კორპუსი, 286-287

ყაუხჩიშვილი, 1951 თინათინ ყაუხჩიშვილი, ბერძნული წარწერები საქართველოში, 275-276

თაყაიშვილი, 1914 ექ. თაყაიშვილი, არხეოლოგიური მოგზაურობანი და შენიშვნანი, 140

Images

   Fig. 1. Khobi icon of of the Holy Mother of God