ECG075. მცხეთის ანტიოქიის ეკლესიის ქვიშაქვის სტელა

Material: ქვიშაქვა

Object type: სტელა

Text: სტელაზე შესრულებულია ბერძნული ასომთავრული წარწერა. w 34,5 x h 102 cm

Letters:

Date: IV-V AD (lettering)

Findspot: მცხეთა სტელა აღმოჩენილია მცხეთის ანტიოქიის ეკლესიის რესტავრაციის დროს.

Original location:მცხეთა

Last recorded location(s): მცხეთის არქეოლოგიური ინსტიტუტი # 01-6-XI-I

Text type:Unknown

Editor(s): თინათინ ყაუხჩიშვილი

Publication details:ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ლინგვისტურ კვლევათა ინსტიტუტი; დოკუმენტი ვრცელდება Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 ლიცენზიით.

Interpretive

ΑΩΑΩ
ἐποίει ὄντο-
ς Ἀχιλλέως
ἐπὶ τῶν τεκτ-
5ομων Αὐρελι-
ος Ἀχόλιος
ἀρχιζωγρά-
φος καὶ ἀρχι-
τέκτων ⟦ηλ⟧
10⟦Α ΣΑΜΗΚΑΤΜ⟧
⟦ΓΕΚΥΑΧΤΑΡ⟧
τὴν τείχι[σιν μ⟧ []
⟦ΩΔΕΤ⟧
τῆς τελείη
15νμνήμης
Ἀρσπακόρης

Diplomatic

ΑΩΑΩ
ΕΠΟΙΕΙΟΝΤΟ
ΣΑΧΙΛΛΕΩΣ
ΕΠΙΤΩΝΤΕΚΤ
5ΟΜΩΝΑΥΡΕΛΙ
ΟΣΑΧΟΛΙΟΣ
ΑΡΧΙΖΩΓΡΑ
ΦΟΣΚΑΙΑΡΧΙ
ΤΕΚΤΩΝ⟦ΗΛ⟧
10⟦ΑΣΑΜΗΚΑΤΜ⟧
⟦ΓΕΚΥΑΧΤΑΡ⟧
ΤΗΝΤΕΙΧΙ[...Μ⟧[]
⟦ΩΔΕΤ⟧
ΤΗΣΤΕΛΕΙΗ
15ΝΜΝΗΜΗΣ
ΑΡΣΠΑΚΟΡΗΣ

Translation (ka)

მე ვარ ანი და ოჰი (იოანეს გამოცხადება, 1,8; 21,6) - გააკეთა აქილევსმა ხუროთა (უფროსი) რომ არის. ავრელიოს აქოლიოსი მხატვართუხუცესი და ხუროთმოძღვარი... ზღუდით გამაგრება (ან - კედლით შემოზღუდვა)... საბოლოო (ან - საუკუნო) ხსოვნა. არსპაკორესი.

Commentary

პალეოგრაფიული ნიშნების მიხედვით წარწერა II-IV სს-ით AD თარიღდება. სხვა რეალური მონაცემების მიხედვით IV-V სს-ით უნდა შემოვიფარგლოთ. ეს მონაცემებია: წარწერის დასაწყისში 2 ქრიზმა, რაც ქრისტეს მიმართ აპელაციაა და ტექსტებში ავრელიოს აქოლიოსის ხსენება, რაც ადრე სამთავროს სამაროვანზე მოპოვებული ეპიტაფიის მიხედვით კარგად ცნობილი პიროვნებაა.

ახალი სახელებია - აქილევსი, ხუროთა უფროსი და არსპაკორესი, როგორც ჩანს, ამ წარწერის ამომკვეთი, I სახელი ბერძნულია, II ირანული, მაგრამ ეს მათ ეროვნებაზე არ მიგვითითებს.

როგროც ჩანს, სტელა ჩაშენებული იყო იმ ნაგებობის კედელში, რაც აქილევსმა გააკეთა, ხოლო რაღაცა ღვაწლი ამ საქმეს ავრელიოს აქოლიოსმაც დასდო, რისთვისაც მას იხსენებენ. ძეგლი მნიშვნელოვანია ისტორიული პირების მოხსენიების თვალსაზრისით და იმითაც, რომ IV-V სს. იბერიაში ხდება საფორტიფიკაციო თუ რელიგიური ხასიათის ძეგლების აგება.

Bibliography

საუერი, 1931 თინათინ ყაუხჩიშვილი, საქართველოს ბერძნული წარწერების კორპუსი, 230

Images

   Fig. 1. Stele from the Antioch Church, 1997