Material: Local stone
Object type: Plaque
Dimensions: cm
Text: Eight line inscription. The inscription is located on the east facade of Bolnisi Sioni Cathedral on top of the window apse. There is the medallion with the shape of “Bolnisi Cross” in the middle of the inscription between the lines 3-6. w 91 x h 54 cm
Letters: Embossed Asomtavruli inscription 6
Date: 494 AD (lettering)
Findspot: Bolnisi Sioni Bolnisi Sioni Cathedral is located in Kvemo Kartli, 9 km away from city Bolnisi to the south, 1 km distance from the village Bonis-Khachini.
Original location: Bolnisi Sioni
Last recorded location(s): Bolnisi Sioni
Text type:Unknown
Editor(s): Nodar Shoshiashvili
Changes history:2019-10-29 Eka Kvirkvelia ტექსტის სრული კოდირება, მეტამონაცემების სრული კოდირება, ბმულებით დაკავშირება ავტორიტეტულ წყაროსთან
Publication details:Ilia State University, Institute of Linguistic Studies; დოკუმენტი ვრცელდება Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 ლიცენზიით.
Translation
Christ, have mercy on Bishop David with his congregation and on all the faithful who worship you in this church, aid the laborers of this church (According to Korneli Kekelidze, the “laborers” refer to those who look after the sick or bury the dead), Amen, Amen
Commentary
According to the Corpus of Georgian Inscriptions by Nodar Shoshiashvili, the inscription N3 was first published by Mari Brose in 1856 (See Melanges Asiatiques, II, pp. 322-323). The inscription does not have spaces between the words. No spaces between the words., and the symbol of abbreviation is a short, straight horizontal line (its remains are only visible on the second word in the text, the other one on top of the first word is damaged). The inscription is quite archaic in paleographic terms. The graphemes ბ, ყ and ჳ have their heads engaged. შ is also engaged on top in the 3rd line (in the word shina). In linguistic terms a special interest attaches to the Khanmeti type verbal form: შეხეწიე (shekhetsie), ხ - is the indirect object pronoun of the third person. According to Korneli Kekelidze the “laborers” refer to those who look after the sick or bury the dead. According to Ivane Javakhishvili, Bishop David with his accompanied people were not the builders of this church, there is no proof that he was involved in the construction works. He also suggests that Bishop David from Bolnisi had signed the ecumenical document that was registered by Kavad, King of Persia, Babgen, Catholicos-Patriarch of Armenia and Gabriel, Catholicos Patriarch of Kartli for neglecting the resolution of the council Chalcedon. Ivane Javakhishvili considers that Bishop David mentioned in the inscription is the same person who ordered to carve the above mentioned inscription. It is clearly possible that the name David could have been the name of other Bishops of Bolnisi Cathedral. It is also true that the names of the patriarchs were not repeated that often by that time in Georgia. The name “David” was not that widespread in ancient times than it was later when the belief about the heritage of Bagrationi dynasty from Biblical David was a common belief in Georgia. As Bishop David is a participant of this ecumenical council, Ivane Javakhishvili assumes that the inscription should be dated to the end of the V century or beginning of the VI century.
Bibliography
შოშიაშვილი, 1980 ნოდარ შოშიაშვილი, ქართული წარწერების კორპუსი, ლაპიდარული წარწერები, 67-68
სარჯველაძე, დანელია, 1997 კორნელი დანელია, ზურაბ სარჯველაძე, ქართული პალეოგრაფია, 16-17
ბროსე, 1856 M. Brosset, Letres dn M. Bartholomaei relatives aux auntiquites géorgienns
ჯავახიშვილი, 1922 ივანე ჯავახიშვილი, ახლად აღმოჩენილი უძველესი ქართული ხელნაწერები და მათი მნიშვნელობა მეცნიერებისათვის, 320-323
შანიძე, 1922 აკაკი შანიძე, ნაშთები III პირის ობიექტური პრეფიქსის ხმარებისა ხმოვნების წინ ქართულ ზმნაში, 277
ჯავახიშვილი, 1926 ივანე ჯავახიშვილი, ქართული დამწერლობათმცოდნეობა ანუ პალეოგრაფია, 158
ჩუბინაშვილი, 1926 გიორგი ჩუბინაშვილი, რამოდენიმე თავი ქართული ხელოვნების ისტორიიდან, 61
შანიძე, 1935 აკაკი შანიძე, ძველი ქართულის ქრესტომათია ლექსიკონითურთ, 1, 107
ჩუბინაშვილი, 1936 გიორგი ჩუბინაშვილი, ქართული ხელოვნების ისტორია, 42
მუსხელიშვილი, 1938 ლევან მუსხელიშვილი, ბოლნისი, 328-329
ჩუბინაშვილი, 1940 Н. Г. Чубинашвили, Болнисский сион, 63-68
ჯავახიშვილი, 1949 ივანე ჯავახიშვილი, ქართული დამწერლობათმცოდნეობა ანუ პალეოგრაფია, 163, 279-280
აბულაძე, 1949 ილია აბულაძე, ქართლი წერის ნიმუშები, პალეოგრაფიული ალბომი, 4-5
შანიძე, იმნაიშვილი, 1949 ქართული ენის ისტორიული ქრესტომათია
თარხნიშვილი, 1950 M. Tarchnišvili, Les récentes découverstes épigraphiques et litteraires en géorgien, 250
MIA CSCO Vol 166 I. Molitor MIA CSCO, 1, 1
შანიძე, 1957 აკაკი შანიძე, ქართული ენის სტრუქტურისა და ისტორიის საკითხები, 278
ამირანაშვილი, 1958 შალვა ამირანაშვილი, ბოლნისის ტაძრის აგების თარიღის დაზუსტებისათვის, 3
დეეტერსი, 1955 G. Deeters, Das Alter der georgischen Schrift, p.63
კეკელიძე, 1960 კორნელი კეკელიძე, ბოლნისის ტაძრის წარწერების ინტერპრეტაციისათვის, 418
აბულაძე, 1973 ნ. ჯანბერიძე, ქართული არქიტექტურის ძეგლები
ბერიძე, 1976 В. Беридзе, Грузинская архитектура с древнейших времен до начала ΧΧ века, 27
აბულაძე, 1973 ილია აბულაძე, ქართლი წერის ნიმუშები, პალეოგრაფიული ალბომი, 8-9
ჩუბინაშვილი, 1972 Н. Г. Чубинашвили, Хандиси, 64
შანიძე, 1975 აკაკი შანიძე, ბოლნისის წარწერები, 29
პატარიძე, 1984 რამაზ პატარიძე, ბოლნისის ტაძრის სამშენებლო წარწერები, 140-159
მჭედლიშვილი, 1984 ბ. მჭედლიშვილი, ბოლნისის სიონის დათარიღებისათვის, 100-114
მაჭავარიანი, 1985 ე. მაჭავარიანი ბოლნისის სიონის საამშენებლო წარწერა
ყიფიანი, 2011 გურამ ყიფიანი, ბოლნისის სიონის უძველესი წარწერა, 666-675