ECG113. ზარზმის ფერისცვალების ხატის ზვიად ერისთავის წარწერა

Material: ოქრო

Object type: ხატი

Dimensions: w 74 x h 131,5 cm

Text: წარწერა ორსტრიქონიანია. იგი მოთავსებულია ზარზმის ღვთისმშობლის ხატზე cm

Letters: ჭედური ასომთავრული წარწერა

Date: XI AD (historical, context)

Findspot: ზარზმის მონასტერი ზარზმის ფერისცვალების ხატი ზარზმის მონასტრის ეკლესიის მთავარი ხატი იყო და როდესაც მესხეთში ოსმალებმა მაჰმადიანობა ძალად გაავრცელეს, ზარზმიდან შემოქმედში გადაიტანეს

Original location:ზარზმის მონასტერი

Last recorded location(s): საქართველოს ეროვნული მუზეუმი

Text type:Unknown

Editor(s): ვალერი სილოგავა, გიორგი ჩუბინაშვილი

Changes history:2019-10-29 Eka Kvirkvelia ტექსტის სრული კოდირება, მეტამონაცემების სრული კოდირება, ბმულებით დაკავშირება ავტორიტეტულ წყაროსთან

Publication details:ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ლინგვისტურ კვლევათა ინსტიტუტი; დოკუმენტი ვრცელდება Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 ლიცენზიით.

Interpretive

ს(ა)ხ(ელი)თა ღ(მრთისაჲ)თა მე ზ(ვია)დი ერ(ის)თ(ა)ვ(ი) ძჱ ს(უ)ლკ(ურთ)ხ(ეუ)ლ(ი)სა ე(რის)თ(ავი)სა [ა]რ(ა)ბ(აჲ)სი ღ(ი)რსვ(ი)ქმ(ე)ნ შ(ე)მ(კობა)დ პ(ა)ტ(იოსნი)სა ამ(ი)[ს ხ-
(ა)ტ(ი)ს]ა შ(ეი)ვ(ედ)რე ს(უ)ლი და ჴ(ორ)ცნი [ჩ]ემნი ხ(ა)ტო ფ(ე)რ(ი)სც(ვა)ლ(ე)ბ(ი)ს(ა)ო შ(ეეწი)ე ს(უ)ლ(ს)ა ჩ(ე)მს(ა) დღ(ე)სა [მას]

Diplomatic

ႱႾႧႠ ႶႧႠ ႫႤ ႦႣႨ ႤႰႧႥ ႻჁ ႱႪႩႾႪႱႠ ႤႧႱႠ [.]ႰႡႱႨ ႶႰႱႥႵႫႬ ႸႫႣ ႮႲႱႠ ႠႫ[. ...]Ⴀ ႸႥႰႤ ႱႪႨ ႣႠ ჄႺႬႨ [.]ႤႫႬႨ ႾႲႭ ႴႰႱႺႪႡႱႭ ႸႤ ႱႪႠ ႹႫႱ ႣႶႱႠ [...]

Translation (ka)

ღვთის სახელით, მე ზვიად ერისთავი, ძე სულკურთხეულისა არაბა ერისათავისა, ამ პატიოსანი ხატის შემკობის ღირსი გავხდი. შეივედრე ჩემი სული და ხორცი, ფერისცვალების ხატო, და შეეწიე ჩემს სულს იმ დღეს.

Commentary

ივანე ჯავახიშვილი მიიჩნევს, რომ წარწერაში დასახელებული ზვიად ერისთავი XI საუკუნის პირველი მეოთხედის, გიორგი I-ის დროინდელი მოღვაწეა, რომელიც 1023 წელს სათავეში ედგა ქართულ ჯარს ბიზანტიის კეისრის წინააღმდეგ ბრძოლაში. გარდა ამისა, ფერისცვალების ხატზე მოიპოვება 886 წლის წარწერაც. ივანე ჯავახიშვილი მიიჩნევს, რომ მიუხედავად იმისა, რომ წარწერა 886 წლით თარიღდება, იგი უფრო გვიან, XI საუკუნეში ზვიად ერისთავის მიერ მისი რესტავრირების დროს ხელახლა უნდა იყოს გამოჭედილი. ეს ორი წარწერა ერთი და იმავე ხელითა და ოსტატობით არის გაკეთებული XI საუკუნეში. როგორც ჩანს, ზვიად ერისთავმა ხატის ხელმეორედ შემოსვის დროს ეს პირველი წარწერაც განაახლა და იქვე თავისი წარწერაც მიაყოლა.

Bibliography

ჩუბინაშვილი, 1959 Г.Н. Чубинашвили, Грузинское чеканное искусство, 27-32

სილოგავა, 2013 ვალერი სილოგავა, სამცხის ლაპიდარული ეპიგრაფიკა, 118-169

ჯავახიშვილი, 1996 ივანე ჯავახიშვილი, ქართული დამწერლობათმცოდნეობა ანუ პალეოგრაფია, 170-172

Images

   Fig. 1.