ECG257

Dimensions:

Text: ტაძრის დას. კარიბჭის დას. ფასადის თაღის მარცხენა მხარეს, მოცისფრო-მომწვანო ფერის პერანგის ფილაზე ამოკვეთილია 13 სტრიქონიანი წარწერა. cm

Letters: ასომთავრული. ქარაგმის ნიშანი: კიდურწერტილოვანი, კლაკნილი, განივი, მოკლე ხაზი. განკვეთილობის ნიშანი: ორწერტილი, თითქმის ყოველი სიტყვის შემდეგ. გვხვდება რამდენიმე ლიგატურა. ქარაგმის ნიშანსა და გრაფემებზე შეიმჩნევა ოდნავი კიდურწერტილოვნება.

Date: XIII AD

Findspot:Unknown

Original location:დმანისის კათედრალური ტაძარი

Last recorded location(s): დმანისის კათედრალური ტაძარი

Text type:Unknown

Publication details:Ilia State University, Institute of Linguistic Studies; დოკუმენტი ვრცელდება Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 ლიცენზიით

Commentary

პალეოგრაფიული თავისებურება: ძალიან ხშირად ტექსტში ასო ი-ნის მაგივრად გამოყენებულია ჲ; ხანდახან ასო ო-ნი გამოყენებულია უ-ს მნიშვნელობით. წარწერა წითელი ფერის საღებავით ყოფილა გაცხოველებეული. დაზიანება: გადარეცხვისა და გამოქარვის გამო წარწერის დიდი ნაწილი ძალზე დაზიანებული. პირველი 8 სტრიქონი, უფრო კონკრეტულად კი ამ სტრიქონების მეორე ნახევრები, განსაკუთრებით დაზიანებულია. ბევრი გრაფემა საერთოდ აღარ იკითხება. წარმოდგენილი დათარიღების საფუძველი: შინაარსი: წარწერაში გიორგი IV ლაშას მოუხსენებლობა და მისი ძის დავითის (შემდგომში მეფე დავით VII) მხოლოდ სახელით („დავითის დღეგრძელობისათუის“), ტიტულის გარეშე მოხსენიება გიორგი IV-ის გარდაცვალებასა (1223 წ.) და დავითის მცირეწლოვანებაზე უნდა მიუთითებდეს. წარწერაში რამდენიმე სიტყვას სხვადასხვა ავტორი განსხვავებულად კითხულობს, ექ. თაყაიშვილი პირველ სტრიქონში კითხულობს: სახელითა: ღთისათ[ა]: და მეოხებითა ყ, მეორეში - ღის მშობლისათა... წისჲ ..., მესამეში - ლი: ღჲშნჲ: დ~ დ დმნჲსისა: მმ....., მეოთხეში - კარის ბჭე..... რსა შემოსულსა.... რმ, მეხუთეში - სმრთლჲ; ღრთლოთ... ღიმთ..., მეექვსეში - ჩნებად არ მოშლებდეს, სრ აშენებდეს თლჲთ, მეშვიდე-მერვეში - მმთვრობში ე... და ვნცა, მეცხრეში - აღუს....; ლ. მუსხელიშვილი პირველ სტრიქონში კითხულობს: სა[ხელ]ითა, მეოთხეში - კარის[ბ]ჭე[სა დაუდე ჩ]ემსა შემოსულასა [შინა], მეხუთეში - უმეყვსოთ[ა] უ[ბრ]ალოთ[ა, მეექვსეში - ვირე, მეექვსე-მეშვიდეში - [დად]ებულჲ სამართალჲ, მეშვიდე-მერვეში - ში[ნა], მერვეში - [დღ]ეგრ[ძელობ[ჲსათჳს], მეცხრეშ - აღჴოცოს; ვ. სილოგავა მესამე სტრიქონში კითხულობს: მ(ა)მ(ა)[თმთ(ა)ვ(ა)რმ(ა)ნ], მეექვსე-მეშვიდეში - [ვი]თ[ა]მ[ართ]ალჲ, მეშვიდე-მერვეში - შინ[ა], მერვეში - [დღ]ეგრძელო[ბ]ჲ[ს]ა[თუ(ი)ს]

Bibliography

ოთხმეზური, 2018 გიორგი ოთხმეზური, დმანისი, ქვემო ქართლის ეპიგრაფიკული კორპუსი, I, 164-166, თბილისი, 2018

ბაქრაძე, 1954 ლ. მუსხელიშვილი, დმანისი (ქალაქის ისტორია და ნაქალაქარის აღწერა), შოთა რუსთაველის ეპოქის მატერიალური კულტურის ძეგლები, თბილისი, 1938387-389ბაქრაძე, 1954

ოთხმეზური, 2016 გიორგი ოთხმეზური, დმანისის რაიონის ეპიგრაფიკული ძეგელები (წარწერების მიმოხილვა და ისტორიული ექსკურსი), 36, თბილისი, 2016

სილოგავა, 2000 ვალერი სილოგავა, ქვემო ქართლის წარწერები (ზოგადი მიმოხილვა), კრებ. „დმანისი“, II, თბილისი 2000, 246

ვ. ჯაფარიძე, ადრეული შუა საუკუნეების არქეოლოგიური ძეგლები ქვემო ქართლიდან (დმანისის არქეოლოგიური ექსპედიციის მასალების მიხედვით), 49 თბილისი, მეცნიერება, 1982 ჯაფარიძე, 1982

ექვთიმე თაყაიშვილი, სომხით-საორბელოს ძეგლების წარწერები, ჟურნ. კავკასიონი, პარიზი 1929, 102-103თაყაიშვილი, 1929