ECG315

Material: ქვიშაქვა

Object type: ფილა

Dimensions: w 142 x h 62 cm

Text: წარწერა ათსტრიქონიანია. იგი მდებარეობს ახტალის დიდი ეკლესიის პირდაპირ, აღმოსავლეთის მხარეს, შემაღლებულ ადგილზე, აღმართული სამლოცველოს, თორმეტი მოციქულის სახელობის ეკლესიის დასავლეთიდან შესასვლელი კარის ბალავრის თავზე. მასზე ბევრი ქარაგმა და ლიგატურაა w 142 x h 62 cm

Letters: ამოღარული ასომთავრული წარწერა. დამახასიათებელია გრაფემათა შეწიაღება და ლიგატურები. დ-ონს აქვს მსხლისებური მუცელი

Date: 1250 (lettering)

Findspot: ახტალის თორმეტი მოციქულის ეკლესია, სომხეთი წარწერა 1872 წელს აღმოაჩინა ალექსანდრე ერიცოვმა. სწორედ მან გააკეთა წარწერის პირველი ასლიც (ამ ასლის ფოტო ამჟამად საქართველოს ეროვნულ არქივშია დაცული). 1894 წელს ამ წარწერაზე ახტალაში ექვთიმე თაყაიშვილმა იმუშავა და მოგვიანებით გამოაქვეყნა კიდეც იგი ფოტოს გარეშე. 1964 წელს წარწერა შეისწავლა და ხელახლა გამოსცა ლეონ მელიქსეთ-ბეგმა. 1977 წელს პ. მურადიანმა გამოსცა წიგნი: „ქართული წარწერები ახტალაში“.

Original location:ახტალა

Last recorded location(s): ახტალის თორმეტი მოციქულის ეკლესია, სომხეთი

Text type:Unknown

Changes history:2019-10-29 Eka Kvirkvelia ტექსტის სრული კოდირება, მეტამონაცემების სრული კოდირება, ბმულებით დაკავშირება ავტორიტეტულ წყაროსთან

Publication details:ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ლინგვისტურ კვლევათა ინსტიტუტი; დოკუმენტი ვრცელდება Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 ლიცენზიით.

Translation (ka)

† მე, უღირსი და სულითა საწყალობელი წინამძღვარი პეტრე, ღირსი გავხდი ამ ეგვტერის აშენებისა წმიდათა მოციქულთა სახელზე, სადიდებელად მათდა და პირველ პატრონთა და გამზრდელთა, ღმრთისა ჩუენთა სამლოცველოდ. ჩემი სულის სალოცველ-საჴსენებელად განვაჩინე ათორმეტთა მოციქულთა დღესასწაულის მეორე დღე. ვინც ჩემი გვარის კაცი იყოს, მისი ძალისაებრ ძმათა გამიჴსენებდეს და ჟამს მიწირვებდეს და მე თქუენს ლოცვებში მომიჴსენებდეთ. ხოლო თუ ჩემთა ცოდვათა მისაგებელი მომაგო ღმერთმა და ჩემი გვარის კაცი აღარავინ იყოს, თქუენ, ქრისტესმოყუარენო და მსგავსნო მამანო, წინამძღუარნო და ყოველნო ძმანო, ვინც ჩემ მიერ აშენებულ პატრონ ავაგ ათაბაგის სამწირველოს ზედა ღირს-იყოთ და აღირსოთ პირველ პატრონთა, ჩემი სულიც იურვეთ დაუკლებელად. ჩემი და ჩემი ძმისწულის, ილარიონის, ჴელით აგჳშენებია და არავინ გუჱმართლების უჴსენებლობასა. ესე ჩემ მიერ განჩენილი გინდ ჩუენისა გვარისა კაცმან, გინდ ვინმე სხვა მოვიდეს და დააკლოს და შეცვალოს, შე-მცა-იცვლების შჯულისაგან ქრისტეანეთაჲსა და ცოდვათა ჩემთა პასუხი მან აგოს უფლის წინაშე.

Commentary

პეტრე წინამძღვრის ეს წარწერა ზაზა ალექსიძისათვის გახდა გასაღები ლუვრის წარწერის გასაშიფრად. მკვლევარი მიიჩნევს, რომ ეს ორი წარწერა, ლუვრისა და ახტალის, მოთავსებული იყო ერთმანეთის გვერდით, ჯერ პეტრეს წარწერა, ბალავრის თავზე, შემდეგ კი ილარიონის, მის გასწვრივ. ამ მოსაზრებას ამყარებს წარწერების პალეოგრაფიული ერთგვაროვნებაც.

Bibliography

ალექსიძე, 2016 ზაზა ალექსიძე, ლუვრი - ახტალა, 316-330

თაყაიშვილი, 1901 Е. Такаишвили, Грузинския надписы Ахталы, 138-145

მელიქსეთ-ბეგი, 1964 ლეონ მელიქსეთ-ბეგი, ლორე-ტაშირის ქართული ეპიგრაფიკა, 311-312

ერიცოვი, 1872 А. Эрицов, Монастырь Ахтала, Кавказская старина

Images

   Fig. 1.

   Fig. 2.