C̣ Αὐρ(ήλιος) ἐτίμ(scil. ησε) .̣.̣.̣ δού<λου>
Material: ქვა
Object type: პრიზმა
Text: პრიზმის ფორმის კარგად დამუშავებული ქვის ფრაგმენტზე, რაც ჯვრის მარცხენა მხარეს უნდა წარმოადგენდეს, ამოყვანილია ორსტრიქონიანი ბერძნული წარწერა, რომელიც, როგორც ჩანს, გრძელდებოდა ჯვრის მარცხენა ნაწილზედაც. cm
Letters:
ნოქალაქევის ბერძნული წარწერის ფრაგმენტის ასოები (C, Μ, Τ, Ε) - მაღალი და კუთხოვანია.
Date: III-IV AD (lettering)
Findspot: ნოქალაქევი ნივთი აღმოჩენილია 2002 წლის ისვლისში ნოქალაქევში სამხრეთის ტერასის გათხრისას სხვადასხვა დროის ექსპონატებთან ერთად.
Original location:ნოქალაქევი
Last recorded location(s):
Text type:Unknown
Editor(s): თინათინ ყაუხჩიშვილი
Publication details:ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ლინგვისტურ კვლევათა ინსტიტუტი; დოკუმენტი ვრცელდება Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 ლიცენზიით.
.ΑΥΡΕΤΙΜ(scil. ΗΣΕ)...ΔΟΥ
Translation (ka)
... ავრელიოსმა პატივისცა (მოაგო) მონასა (ღმრთისასა).
Commentary
წარწერის მთლიანად აღდგენა არ ხერდხება.
შეიძლება გამოითქვას, ვარაუდი, რომ ავრელიოსმა ვიღაცას მიაგო, შესწირა, პატივისცა და ეს ვირაცა არის δοῦλος τοῦ θεοῦ (მონა ღმრთისა). არც ის არის გამორიცხული, რომ ეს „მონა ღმერთისა“ თვით ავრელიოსია. ΑΥΡ. შემოკლებული ფორმაა რომაული სახელის Aurelius. სახელი მთლიანი ფორმით გვხვდება I საუკუნის ბერძენ ავტორებთან (მემნონი, პლუტარქე, აპიანე, დიონ კასიუსი). სახელი შემოკლებული სახით დადასტურებულია III ს-ის წარწერაში ოლიმპიიდან (M. Guarducci, Epigrafia greca, IV, Roma, 180, fig. 48); მცხეთის ეპიტაფიაში IV ს. (თ. ყაუხჩიშვილი, საქართველოს ბერძნული წარწერების კორპუსი, 2009, 256-57); მცხეთის სამშენებლო წარწერაში, რაც ასევე IV ს-ისაა (თ. ყაუხჩიშვილი, საქართველოს ბერძნული წარწერების კორპუსი, 2009, 230).
ნოქალაქევის ბერძნული წარწერის ასოების მსგავსი მოხაზულობების ასოები გვხვდება ძვ.წ. IV-III სს-შიც და შემდეგაც, ახ.წ. VIს-ში. ნოქალაქევის წარწერის დასათარიღებლად სხვა მონაცემებზე მეტად გამოდგება ο (რომბისებური). სხვადასხვა წარწერებში რომბისებური ο-ს გარდა გვხვდება რომბისებური θ-ც. ნოქალაქევის წარწერაში θ საერთოდ არაა, ასეთი რომბისებური ο გვხვდება შემდეგ წარწერებში: III ს. ოლვიის წარწერაში (Надписи Ольвии (1917-65)б Л-дю 1968 №48б 166), IV-III სს. ჩრდილოეთ საბერძნეთში (M. Guarducci Epigrafica greca, IV, 356. fig. 102 (262-63 წწ.), 361, fig. 103 (IV ს-ის დასაწყისი), IV ს-ის მცხეთის მოგვთა უბანზე მოპოვებულ წარწერაში (თ. ყაუხჩიშვილი, საქართველოს ბერძნული წარწერების კორპუსი, 2009, 230), რომაული ხანის წარწერაში ამისოდან (Studia Pontica, Bruxelles, 1910, ed. J. G. C. Anderson, Fr. Cumont, H. Gregoire, 14), 282-83 წწ-ის წარწერაში ნეოკლავდიოპოლისიდან (Studia Pontica, Bruxelles, 1910, 86, №67) და სხვ. ამგვარი ο გამოყვანილია ფიჭვნარის გრაფიტოზედაც, რაც დათარიღებულია ძვ.წ. IV ს-ით (მ. ნასიძე, ბერძნული გრაფიტო საქართველოში, თბ., 2002, 35 №29. 39, №40).
ნოქალაქევის ბერძნული წარწერის ფრაგმენტის დათარიღება ხდება პალეოგრაფიული ნიშნებისა და სავარაუდო აღდგენილი შინაარსის მიხედვით.
Bibliography
საუერი, 1931 თინათინ ყაუხჩიშვილი, საქართველოს ბერძნული წარწერების კორპუსი, 370
Images
Fig. 1. Stone fragment, Nokalakevi, 2002