ECG167. ჰაღბატის სურბ ნშანის შვიდსტრიქონიანი კამაროვანი წარწერა

მასალა: ქვა

ობიექტის ტიპი: შესასვლელის კამარა

წარწერიანი ზედაპირი: cm

ასოთა მოხაზულობა:

დათარიღება: 1181

სადაურობა: ჰაღბატი

თავდაპირველი მდებარეობა: ჰაღბატი

ტექსტის კატეგორია Unknown

რედაქტორი/გამომცემელი: შანშე დარჩიაშვილი, როსტომ ბეგ ერზნკეანცი, კ.კოსტანიანცი, ვარდაპეტ სარგის ჯალალიანცი

ციფრული გამოცემა: ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ლინგვისტურ კვლევათა ინსტიტუტი; დოკუმენტი ვრცელდება Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 ლიცენზიით.

თარგმანი: (ka)

წელსა ღმრთივძლიერისა და ქრისტესმოყვარულ მეფე გიორგისა. დავით მეფის ძისა (?). მე, ჰაღბატის სახლის წინამძღვარმა ბარსეღმა ვარდაპეტებით.... მისგან და მის დიდებულთაგან ვაჩვენეთ... და სამწყსოთა... განგება იგი ღმერთმა მათ ნებაზე შეასრულა... ჩვენი სათხოვარი და თავიანთ პაპათა ბრძანებანი განამტკიცეს და რომელი.... ჟამსა ამას ზოგნი ურჩთაგანი დაიმორჩილა რა, დააბრუნა ისინი ამ ეკლესიაში... უფალმა დაიცვას სამეფო გიორგისა და წმიდათა მეფეთა თანაზიარი გახადოს, ვინც წინააღმდეგია ამ სამწყსოსი მოკვეთილ იქნეს დიდებისაგან ღმრთის ძისა წელსა „ოით“ (1180). (შ. დარჩიაშვილი)

წელსა ღვთივძლიერი და ქრისტესმოყვარე მეფე გიორგისა, ძისა მეფისა დავითისა, მე, ბარსეღ, წინამძღოლმა სახლისა ჰაღპატისა ერთობილად ვარდაპეტთა (თანა) …..... მისგან და დიდებულთაგან მისთა ვაჩვენეთ ........ -ება და სამწყსოთა//სამფლობელოთა ..... გარემომცველნი ღმერთმა იმათგან ინება .....-ის ჩვენი სათხოვარი დაამტკიცეს ...... თავიანთ პაპათა ბრძანებანი და რომელი ..... ამ ჟამს///ჟამნი? ზოგიერთნი უხმართაგან ...... -თა ვქმენით//დავამუშავეთ? რა ისინი მოვაქციეთ ამ ეკლესიაში ....... ვიჭაკაგორწთა ..... ღმერთი დაიცავს სამეფოს გიორგისა და წმინდათა მეფეთა თანამონაწილედ აქცევს. ვინც წინააღმდეგია ამ სამწყსოს//მდგომარეობის განშორებულ იქნებიან დიდებათაგან ძისა ღვთისა . წელსა 629. (ნ. ჩანტლაძე)

კომენტარი:

წარწერა ამოკვეთილია ჰაღბატის სამონასტრო კომპლექსის მთავარი ეკლესიის,- სურბ ნშანის (წმინდა ჯვრის სახელობის) ეკლესიის დასავლეთ შესასვლელის კამარაზე. თვითონ წარწერაც კამაროვანია, შვიდ სტრიქონიანი, შესრულებულია მთავრული ასოებით (ერკათაგირით), სრულად იკითხება მხოლოდ მეშვიდე სტრიქონი, დანარჩენი ექვსი სტრიქონის შუა ნაწილი დაზიანებულია, კ.ღაფადარიანი რიგ შემთხვევებში აღადგენს დაზიანებულ ტექსტს და იძლევა მას ოთხკუთხა ფრჩხილში, ქარაგმას კი ხსნის მრგვალ ფრჩხილში. წარწერა თარიღიანია, დათარიღებულია დიდი სომხური წელთაღრიცხვით 629(+551/552=1180//1181) კ.ღაფადარიანის წაკითხვა ( # 3, 115,143) ღაფადარიანის კომენტარი (143): პირველ სტრიქონში ღრიმეცი და ერზნკიანცი Ք[(րիստո)սասէր//ქრისტესმოყვარე -ის ნაცვლად კითხულობენ բարեպաշտ//კეთილმორწმუნე. მეექვსე სტრიქონში - ღრიმეცი და ერზნკიანცი ս(ր)բոց թագաւորացն//წმინდათა მეფეთა -ის ნაცვლად კითხულობენ երկնից զինաւորաց//ზეცისა მხედართა.

ბიბლიოგრაფია:

არქიმანდრიტი იოანე ღრიმეცი, 1863 აღწერილობა ჰაღბატის და სანაჰინის მონასტრებისა, არქიმანდრიტი იოანე ღრიმეცი, 1863 00

ერზნეკეანცი, 1886 არქეოლოგიური აღწერა ჰაღბატის საქვეყნოდ ცნობილი სურბ ნშანის სავანისა, როსტომ ბეგ ერზნკეანცი, ვაღარშაპატი, 1886 00

ჯალალიანცი, 1882 მოგზაურობა დიდ სომხეთში, ვარდაპეტ სარგის ჯალალიანცის გამოკვლევით, 184100

კოსტანიანცი, 1913 ქვათა მატიანე, სომხური წარწერების აღწერილობის კრებული, შეადგინა კ. კოსტანიანცმა, პეტერბურგი, 191300

ლალაიანი, 1901 ბორჩალოს პროვინცია, ე. ლალაიანი, 1901 00

დარჩიაშვილი, 2010 ძიებანი ქართულ-სომხური ურთიერთობების ისტორიიდან, შანშე დარჩიაშვილი, 2010133-134