C̣ Αὐρ(ήλιος) ἐτίμ(scil. ησε) .̣.̣.̣ δού<λου>
მასალა: ქვა
ობიექტის ტიპი: პრიზმა
წარწერიანი ზედაპირი: პრიზმის ფორმის კარგად დამუშავებული ქვის ფრაგმენტზე, რაც ჯვრის მარცხენა მხარეს უნდა წარმოადგენდეს, ამოყვანილია ორსტრიქონიანი ბერძნული წარწერა, რომელიც, როგორც ჩანს, გრძელდებოდა ჯვრის მარცხენა ნაწილზედაც. cm
ასოთა მოხაზულობა:
ნოქალაქევის ბერძნული წარწერის ფრაგმენტის ასოები (C, Μ, Τ, Ε) - მაღალი და კუთხოვანია.
დათარიღება: III-IV AD (lettering)
სადაურობა: ნოქალაქევი ნივთი აღმოჩენილია 2002 წლის ისვლისში ნოქალაქევში სამხრეთის ტერასის გათხრისას სხვადასხვა დროის ექსპონატებთან ერთად.
თავდაპირველი მდებარეობა: ნოქალაქევი
ბოლო აღწერილი მდებარეობა:
ტექსტის კატეგორია Unknown
რედაქტორი/გამომცემელი: თინათინ ყაუხჩიშვილი
ციფრული გამოცემა: ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ლინგვისტურ კვლევათა ინსტიტუტი; დოკუმენტი ვრცელდება Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 ლიცენზიით.
.ΑΥΡΕΤΙΜ(scil. ΗΣΕ)...ΔΟΥ
თარგმანი: (ka)
... ავრელიოსმა პატივისცა (მოაგო) მონასა (ღმრთისასა).
კომენტარი:
წარწერის მთლიანად აღდგენა არ ხერდხება.
შეიძლება გამოითქვას, ვარაუდი, რომ ავრელიოსმა ვიღაცას მიაგო, შესწირა, პატივისცა და ეს ვირაცა არის δοῦλος τοῦ θεοῦ (მონა ღმრთისა). არც ის არის გამორიცხული, რომ ეს „მონა ღმერთისა“ თვით ავრელიოსია. ΑΥΡ. შემოკლებული ფორმაა რომაული სახელის Aurelius. სახელი მთლიანი ფორმით გვხვდება I საუკუნის ბერძენ ავტორებთან (მემნონი, პლუტარქე, აპიანე, დიონ კასიუსი). სახელი შემოკლებული სახით დადასტურებულია III ს-ის წარწერაში ოლიმპიიდან (M. Guarducci, Epigrafia greca, IV, Roma, 180, fig. 48); მცხეთის ეპიტაფიაში IV ს. (თ. ყაუხჩიშვილი, საქართველოს ბერძნული წარწერების კორპუსი, 2009, 256-57); მცხეთის სამშენებლო წარწერაში, რაც ასევე IV ს-ისაა (თ. ყაუხჩიშვილი, საქართველოს ბერძნული წარწერების კორპუსი, 2009, 230).
ნოქალაქევის ბერძნული წარწერის ასოების მსგავსი მოხაზულობების ასოები გვხვდება ძვ.წ. IV-III სს-შიც და შემდეგაც, ახ.წ. VIს-ში. ნოქალაქევის წარწერის დასათარიღებლად სხვა მონაცემებზე მეტად გამოდგება ο (რომბისებური). სხვადასხვა წარწერებში რომბისებური ο-ს გარდა გვხვდება რომბისებური θ-ც. ნოქალაქევის წარწერაში θ საერთოდ არაა, ასეთი რომბისებური ο გვხვდება შემდეგ წარწერებში: III ს. ოლვიის წარწერაში (Надписи Ольвии (1917-65)б Л-дю 1968 №48б 166), IV-III სს. ჩრდილოეთ საბერძნეთში (M. Guarducci Epigrafica greca, IV, 356. fig. 102 (262-63 წწ.), 361, fig. 103 (IV ს-ის დასაწყისი), IV ს-ის მცხეთის მოგვთა უბანზე მოპოვებულ წარწერაში (თ. ყაუხჩიშვილი, საქართველოს ბერძნული წარწერების კორპუსი, 2009, 230), რომაული ხანის წარწერაში ამისოდან (Studia Pontica, Bruxelles, 1910, ed. J. G. C. Anderson, Fr. Cumont, H. Gregoire, 14), 282-83 წწ-ის წარწერაში ნეოკლავდიოპოლისიდან (Studia Pontica, Bruxelles, 1910, 86, №67) და სხვ. ამგვარი ο გამოყვანილია ფიჭვნარის გრაფიტოზედაც, რაც დათარიღებულია ძვ.წ. IV ს-ით (მ. ნასიძე, ბერძნული გრაფიტო საქართველოში, თბ., 2002, 35 №29. 39, №40).
ნოქალაქევის ბერძნული წარწერის ფრაგმენტის დათარიღება ხდება პალეოგრაფიული ნიშნებისა და სავარაუდო აღდგენილი შინაარსის მიხედვით.
ბიბლიოგრაფია:
საუერი, 1931 თინათინ ყაუხჩიშვილი, საქართველოს ბერძნული წარწერების კორპუსი, 370
ფოტო
Fig. 1. ქვის ფრაგმენტი ნოქალაქევიდან, 2002