ECG096. საფარის წმ. გიორგის ეკლესიის გრიგოლ ნაფშუენისძის წარწერა (I)

მასალა: ქვა

ობიექტის ტიპი: ფასადი

ზომა: cm

წარწერიანი ზედაპირი: წარწერა თერთმეტსტრიქონიანია. იგი შესრულებულია საფარის წმ. გიორგის სახელობის საშუალო ზომის დარბაზულ ეკლესიაზე, დასავლეთ შესასვლელის ზემოთ, მაღლა, სხვებისაგან განსხვავებული ფერის ერთიმეორის ზემოთ შემოდგმულ ფილებზე cm

ასოთა მოხაზულობა: ამოღარული ასომთავრული წარწერა

დათარიღება: XV AD (context)

სადაურობა: საფარის წმ. გიორგის ეკლესია

თავდაპირველი მდებარეობა: საფარის წმ. გიორგის ეკლესია

ბოლო აღწერილი მდებარეობა: საფარის წმ. გიორგის ეკლესია

ტექსტის კატეგორია Unknown

რედაქტორი/გამომცემელი: ვალერი სილოგავა

ცვლილებები ფაილში: 2019-10-29 Eka Kvirkvelia ტექსტის სრული კოდირება, მეტამონაცემების სრული კოდირება, ბმულებით დაკავშირება ავტორიტეტულ წყაროსთან

ციფრული გამოცემა: ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ლინგვისტურ კვლევათა ინსტიტუტი; დოკუმენტი ვრცელდება Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 ლიცენზიით.

კრიტიკული

†ს(ა)ხ(ე)ლ(ი)თა ღ(მრთი)ს(აჲ)თა მე საფ(ა)რ[ი-]
სა მ(ო)ძღ(უარ)მ(ა)ნ გ(რი)გ(ო)ლ ნაფშუენ(ი)ს-
ძემ(ა)ნ აქა დამკჳდრ(ე)ბ(უ)ლთა
წ(მიდა)თა მ(ა)მ(ა)თა აღ(ო)ჳშ(ე)ნე მცირედი
5ესე ეგ(ო)ჳტ(ე)რი ს(ა)ჴსენ(ე)ბ(ე)ლ(ა)დ ც(ო)დვი-
ლისა ს(უ)ლისა | ჩ(ე)მისა რ(აჲთ)ა
ღ(მერთმა)ნ მ(ეო)ხ(ე)ბითა
წ(მიდ)ისა და ო(ჳ)დაბნოთ გ(ა)ნმან(ა)თლ(ე)ბელ[ი-]
სა საბასითა დღ(ე)სა მ(ა)ს დიდსა გ(ა)ნკი-
10თხვის(ა)სა მიჴსნ(ე)ს მარცხ(ე)ნეთ(ა)გ(ა)ნ დ-
ა მ(ა)რჯ(უ)ჱნეთა მ(ა)თ მისთა თ(ან)ა აღმრ(ა)ცხოს

დიპლომატიური

†ႱႾႪႧႠ ႶႱႧႠ ႫႤ ႱႠႴႰ[.-]
ႱႠ ႫႻႶႫႬ ႢႢႪ ႬႠႴႸႳႤႬႱ
ႻႤႫႬ ႠႵႠ ႣႠႫႩჃႣႰႡႪႧႠ
ႼႧႠ ႫႫႧႠ ႠႶჃႸႬႤ ႫႺႨႰႤႣႨ
5ႤႱႤ ႤႢჃႲႰႨ ႱჄႱႤႬႡႪႣ ႺႣႥႨ
ႪႨႱႠ ႱႪႨႱႠ | ႹႫႨႱႠ ႰႠ
ႶႬ ႫႾႡႨႧႠ
ႼႨႱႠ ႣႠ ႭႣႠႡႬႭႧ ႢႬႫႠႬႧႪႡႤႪ[.-]
ႱႠ ႱႠႡႠႱႨႧႠ ႣႶႱႠ ႫႱ ႣႨႣႱႠ ႢႬႩႨ
10ႧႾႥႨႱႱႠ ႫႨჄႱႬႱ ႫႠႰႺႾႬႤႧႢႬ Ⴃ
Ⴀ ႫႰႿჁႬႤႧႠ ႫႧ ႫႨႱႧႠ ႧႠ ႠႶႫႰႺႾႭႱ

თარგმანი:

† ღმრთის სახელით მე, საფარის მოძღვარმა, გრიგოლ ნაფშუენისძემ, აქ დამკვიდრებულ წმინდა მამებს ავუშენე ეს პატარა ეკუდერი ჩემი ცოდვილი სულის სახსენებლად, რათა ღმერთმა წმიდა და უდაბნოს განმანათლებელი საბას მეოხებით დიდი განკითხვის დღეს მიხსნას მარცხენეთაგან და მარჯვენეთა შორის აღმრაცხოს.

კომენტარი:

საფარის მონასტერი ძველი დროიდანვე სხვადასხვა დანიშნულების 12 ნაგებობისაგან შედგებოდა. მათ შორის მთავარია წმ. საბას სახელობის ტაძარი, აგებული ბექა სამცხის სპასალარისა და მანდატურთუხუცესის მიერ XIII-XIV სს. მიჯნაზე. საფარაში ამაზე ძველი ეკლესიაც არსებობს, X ს-ის ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის ტაძარი, რომელსაც ჩრდილოეთიდან მიდგმული აქვს ზემოხსენებული წმ. საბას ტაძარი. წარწერაში მოხსენიებული წმ. საბას საფუძველზე ვახტან ბერიძემ მიიჩნია, რომ წმინდა გიორგის ტაძარი, რომელზეც ეს წარწერაა შესრულებული, აგებულია წმ. საბას ტაძრის აშენების შემდეგ, ანუ XIV ს-ის პირველი ათეულის მომდევნო დროს (ვ. ბერიძე, სამცხის ხუროთმოძღვრება, XIII-XVI საუკუნეები, თბ.1955, 58). ვალერი სილოგავას აზრით, ეკლესიის აშენებისა და წარწერის შესრულების ზედა თარიღი XVI ს-ის მიწურულით უნდა განისაზღვროს, როდესაც აქაურობის ინტენსიური გათათრება დაიწყო და, ცხადია, ახალ ეკლესიას არავინ ააშენებდა. აღსანიშნავია ისიც, რომ თათრობის კვალი ეკლესიის წარწერებში არ ჩანს. ამიტომ მკვლევარი ასკვნის, რომ ყველაზე მისაღები, ოპტიმალური თარიღი წმ. გიორგის ეკლესიისა და მისი წარწერებისათვის შეიძლება იყოს XV საუკუნე.

ბიბლიოგრაფია:

სილოგავა, 2013 ვალერი სილოგავა, სამცხის ლაპიდარული ეპიგრაფიკა, 118-169

ფოტო

   Fig. 1. საფარის წმ. გიორგის ეკლესიის გრიგოლ ნაფშუენისძის წარწერა I