ECG099. ვალეს დედისიმედის წარწერა (ყველაზე დიდი ეპიგრაფიკული ძეგლი საქართველოში)

მასალა: ქვა

ობიექტის ტიპი: სვეტი

ზომა: cm

წარწერიანი ზედაპირი: წარწერა ორმოცდახუთსტრიქონიანია. იგი ამოკვეთილია ვალეს ტაძრის სამხრეთი ბოძის სამხრეთ და აღმოსავლეთ გვერდებზე სამ კოლონად. I სვეტში - 12 სტრიქონი, II სვეტში - 16, III-ში - 17 cm

ასოთა მოხაზულობა: ამოღარული ასომთავრული წარწერა

დათარიღება: 1561-1564 AD (historical, context, prosopography)

სადაურობა: ვალეს ღვთისმშობლის ეკლესია

თავდაპირველი მდებარეობა: ვალეს ღვთისმშობლის ეკლესია

ბოლო აღწერილი მდებარეობა: ვალეს ღვთისმშობლის ეკლესია

ტექსტის კატეგორია Unknown

რედაქტორი/გამომცემელი: ვალერი სილოგავა

ცვლილებები ფაილში: 2019-10-29 Eka Kvirkvelia ტექსტის სრული კოდირება, მეტამონაცემების სრული კოდირება, ბმულებით დაკავშირება ავტორიტეტულ წყაროსთან

ციფრული გამოცემა: ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ლინგვისტურ კვლევათა ინსტიტუტი; დოკუმენტი ვრცელდება Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 ლიცენზიით.

თარგმანი:

ღვთის ნებით, მე, ღვთივგვირგვინოსნის, იესეიან-დავითიან-სოლომონიან-ბაგრატოვანის, ქართველთა მეფეთ-მეფის კონსტანტინეს შვილიშვილმა, მეფე ბაგრატის ასულმა, ათაბაგ-ამირსპასალარის სახლის რძალმა, დედისიმედმა, მეორედ ავაშენე ეს წმინდა ეკლესია შენთვის, ცის მბაძავი ვალის ღვთისმშობელისათვის, რათა დაგვიცვა და გვიმფარველო აქ და საუკუნო ცხოვრებაში მე და ჩემს თანამეცხედრე ათაბაგ ქაიხოსროს. ჩვენი შვილები: ყვარყვარე, მზეჭაბუკ, მანუჩარ, თუალშუენიერი, ივანე და თამარი დღეგრძელობით დაიცავი, ამინ. მათ დას, ელენეს, სასუფეველი დაუმკვიდრე. მამაჩემს, მეფე ბაგრატს, და მის თანამეცხედრეს, დედოფალ ელენეს, ღმერთმა შეუნდოს. ჩემს ძმებს: ჰერაკლეს და აშოთანს შეუნდოს ღმერთმა. ჩემს დას თეოდორას შეუნდოს ღმერთმა, ამენ. ვახტანგ და ჰერაკლე დღეგრძელობით დაიცავი, ამენ. ჩემი ძმა არჩილი, აგარიანების მიერ მოტაცებული და ცთუნებული, გამოიხსენი და პირველ პატივში დააბრუნე, ამინ.

კომენტარი:

ვალეს დედისიმედის წარწერა ყველაზე დიდი ეპიგრაფიკული ძეგლია საქართველოში. იგი ქართულ ეპიგრაფიკაში საკმაოდ ცნობილი ძეგლია, გამოქვეყნებულია რამდენჯერმე ქართულ, რუსულ და ფრანგულ ენებზე (1. M. Brosset, RaII, pp.129-130; 2. ვინმე მესხი (ივ. გვარამაძე), მგზავრის ბიჯი, „დროება“, 12.VIII.1881; 3. MAK, IV, c. 72; 4. ე. თაყაიშვილი, სამი ისტორიული ქრონიკა, ტფ.,1890, 139; 5. E. Такаишвили, Источники грузинских летописей, СМОМПК, XXVIII, 1900, c. 209; 6. E. Такаишвили, Надписи церкви в Вале, с. 73-75 7. რ. მეფისაშვილი, ვალეს ტაძარი და მისი აღმშენებლობის ორი ძირითადი პერიოდი, ქხ, 3, 1950, 30). წარწერა არ არის დათარიღებული, მაგრამ ტექსტში დასახელებული მრავალი ისტორიული პირის მოღვაწეობის დროის ურთიერთშეჯერების საფუძველზე ექვთიმე თაყაიშვილის მიერ დათარიღებულია 1561-1564 წლებით. წარწერა შინაარსით მრავალრიცხოვან პირთა მოსახსენებელია. განსაკუთრებით მისი მეორე ნაწილი. თუმცა მასში დედისიმედის მიერ ეკლესიის მეორედ აღშენებაზეცაა საუბარი.

ბიბლიოგრაფია:

სილოგავა, 2013 ვალერი სილოგავა, სამცხის ლაპიდარული ეპიგრაფიკა, 118-169

სილოგავა, 1983 ვალერი სილოგავა, სამხრეთ საქართველოს წარწერების შესწავლა ხელნაწერთა ინსტიტუტის ეპიგრაფიკული ექსპედიციის მიერ, 264-289

ფოტო

   Fig. 1. ვალეს დედისიმედის წარწერა