ECG225. საამშენებლო წარწერა ლიპარიტ ერისთავთ-ერისთავის მოსახსენებლით

მასალა: ქვა

ობიექტის ტიპი: ბალავარი

ზომა: w 160 x h 60 cm

დეკორი: ფილას ირგვლივ ორმაგი ლილვის ოთხკუთხა ჩარჩო შემოუყვება, ხოლო მისი ზედაპირი ვერტიკალური ლილვებით სამად არის დაყოფილი. შუაში გამოსახულია ოთხსაფეხურიან სადგარზე აღმართული დიდი ზომის მონუმენტური ჯვარი, მკლავების ოდნავ გაფართოებული ბოლოებით.

წარწერიანი ზედაპირი: ეკლესიის შესასვლელი კარის თავზე ჩადგმულ სამ გამყოფილებიან დიდ ბალავრის ქვაზე ოთხი წარწერაა ამოკვეთილი: 1) მარცხენა განყოფილებაში ამოკვეთილია 5 სტრიქონიანი წარწერა, 2) ქვის შუა განყოფილებაში, ჯვრის ორივე მხარეს, მკლავებს ზემოთ ამოკვეთილია წმინდანის სახელი, ვისი სახელობისაცაა ეკლესია, 1 სტრიქონად. 3) იგივე განყოფილებაში, ჯვრის ორივე მხარეს, მკლავებს ზემოთ ამოკვეთილია 5 სტრიქონიანი წარწერა. 4) ქვის მარჯვენა განყოფილებაში, მთელ სიგრძეზე ამოკვეთილია საამშენებლო შინაარსის წარწერა, 7 სტრიქონად. w 62 x h 43 cm

ასოთა მოხაზულობა: ამოღარული ასომთავრული წარწერა. ქარაგმის ნიშნად გამოყენებულია კიდურწაისრული სწორი, გრძელი, განივი ხაზი. 4-10; 2-8 (IIIსტრ.); 5-10; 4-7; 4-6

დათარიღება: 1034 AD

სადაურობა: არ არის მითითებული

თავდაპირველი მდებარეობა: დიდი გომარეთი, წმ. მარიამის ეკლესია

ბოლო აღწერილი მდებარეობა: დიდი გომარეთი, წმ. მარიამის ეკლესია

ტექსტის კატეგორია Unknown

რედაქტორი/გამომცემელი: გიორგი ოთხმეზური

ციფრული გამოცემა: ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ლინგვისტურ კვლევათა ინსტიტუტი; დოკუმენტი ვრცელდება Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 ლიცენზიით

კომენტარი:

წარწერა გაცხოველებული იყო სინგურით. ბალავრის ქვაზე მოთავსებული წარწერები გაერთიანებულია ერთ დიდ სათაურში: „საამშენებლო წარწერა ლიპარიტ ერისთავთ-ერისთავის მოსახსენებლით“, მაგრამ ოთხივე წარწერას აქვს ცალკე სათაურები: 1)„ ლიპარიტ ერისთავთ-ერისთავისა და მისი შვილების სადიდებელი წარწერა“, 2) „წმ. მარიამის წარწერა“, 3) „ერისთავთ-ერისთავის ლიპარიტ III რატის ძის მოსახსენიებელი წარწერა“, 4) „ლიპარიტ IV ერისთავთ-ერისთავის სადიდებელი წარწერა“. დაზიანება: წარწერის ქვა და შესაბამისად წარწერა დაზიანებული არ არის. მარჯვენა ნაწილში წითელი საღებავი თითქმის აღარ შეიმჩნევა. წარწერას ახლავს თარიღი: ქორონიკონი სნდ (254+780=1032) პირველი წარწერის მესამე სტრიქონში ვ. სილოგავა კითხულობს: ე(რისთავთა) ე(რისთავი), ეპისკოპოსი ზენონი კი მეოთხე სტრიქონში კითხულობს: შუილნი. მეორე წარწერაში დ. ბერძენიშვილი კითხულობს: მამაა. მესამე წარწერის მეორე-მესამე სტრიქონში ვ. სილოგავა კითხულობს: დიდისა, მეხუთეში - ე(რისთავთა) ე(რისთავისა)ჲ; ეპისკოპოსი ზენონი მეორე სტრიქონში კითხულობს: ასული, მეოთხე წარწერის პირველ-მეორე სტრიქონებში ეპისკოპოსი ზენონი კითხულობს: ღმრთისათა, მეორეში - დაიდუა; ეპისკოპოსი ზენონი, დ. ბერძენიშვილი და ექ. თაყაიშვილი მეხუთე სტრიქონში კითხულობენ: უფლებასა; ექ. თაყაიშვილი და დ. ბერძენიშვილი პირველ-მეორე სტრიქონებში კითხულობენ: ღმრთისა; ვ. სილოგავა მესამე სტრიქონში კითხულობს: ბ(ა)ლ(აჰვა)რი, მეოთხეში - ე(რისთავთა) ე(რისთავის), მეექვსეში - ქრ(ონი)კ(ო)ნი

ბიბლიოგრაფია:

ოთხმეზური, 2018 გიორგი ოთხმეზური, დმანისი, ქვემო ქართლის ეპიგრაფიკული კორპუსი, I, 119-121, თბილისი, 2018

ბერძენიშვილი, 2014 დ. ბერძენიშვილი, ნარკვევები ქვემო ქართლის ისტორიული გეოგრაფიიდან, 107 თბილისი, 2014

თაყაიშვილი, 1913 Е. Такайсшвили, Археологические екскурсии разыскания и заметки, IV 86, Тб. 1913

ოთხმეზური, 2016 გიორგი ოთხმეზური, დმანისის რაიონის ეპიგრაფიკული ძეგელები (წარწერების მიმოხილვა და ისტორიული ექსკურსი), 23, თბილისი, 2016

სილოგავა, 2000 ვ. სილოგავა, ქვემო ქართლის წარწერები243, თბილისი, 2000

ფოტო