ECG113. ზარზმის ფერისცვალების ხატის ზვიად ერისთავის წარწერა

მასალა: ოქრო

ობიექტის ტიპი: ხატი

ზომა: w 74 x h 131,5 cm

წარწერიანი ზედაპირი: წარწერა ორსტრიქონიანია. იგი მოთავსებულია ზარზმის ღვთისმშობლის ხატზე cm

ასოთა მოხაზულობა: ჭედური ასომთავრული წარწერა

დათარიღება: XI AD (historical, context)

სადაურობა: ზარზმის მონასტერი ზარზმის ფერისცვალების ხატი ზარზმის მონასტრის ეკლესიის მთავარი ხატი იყო და როდესაც მესხეთში ოსმალებმა მაჰმადიანობა ძალად გაავრცელეს, ზარზმიდან შემოქმედში გადაიტანეს

თავდაპირველი მდებარეობა: ზარზმის მონასტერი

ამჟამინდელი მდებარეობა: არ არის მითითებული

ბოლო აღწერილი მდებარეობა: საქართველოს ეროვნული მუზეუმი

ტექსტის კატეგორია მოსახსენებელი

რედაქტორი/გამომცემელი: ვალერი სილოგავა, გიორგი ჩუბინაშვილი

ცვლილებები ფაილში: 2019-10-29 Eka Kvirkvelia ტექსტის სრული კოდირება, მეტამონაცემების სრული კოდირება, ბმულებით დაკავშირება ავტორიტეტულ წყაროსთან

ციფრული გამოცემა: ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ლინგვისტურ კვლევათა ინსტიტუტი; დოკუმენტი ვრცელდება Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 ლიცენზიით.

კრიტიკული

ს(ა)ხ(ელი)თა ღ(მრთისაჲ)თა მე ზ(ვია)დი ერ(ის)თ(ა)ვ(ი) ძჱ ს(უ)ლკ(ურთ)ხ(ეუ)ლ(ი)სა ე(რის)თ(ავი)სა [ა]რ(ა)ბ(აჲ)სი ღ(ი)რსვ(ი)ქმ(ე)ნ შ(ე)მ(კობა)დ პ(ა)ტ(იოსნი)სა ამ(ი)[ს ხ-
(ა)ტ(ი)ს]ა შ(ეი)ვ(ედ)რე ს(უ)ლი და ჴ(ორ)ცნი [ჩ]ემნი ხ(ა)ტო ფ(ე)რ(ი)სც(ვა)ლ(ე)ბ(ი)ს(ა)ო შ(ეეწი)ე ს(უ)ლ(ს)ა ჩ(ე)მს(ა) დღ(ე)სა [მას]

დიპლომატიური

ႱႾႧႠ ႶႧႠ ႫႤ ႦႣႨ ႤႰႧႥ ႻჁ ႱႪႩႾႪႱႠ ႤႧႱႠ [.]ႰႡႱႨ ႶႰႱႥႵႫႬ ႸႫႣ ႮႲႱႠ ႠႫ[. ...]Ⴀ ႸႥႰႤ ႱႪႨ ႣႠ ჄႺႬႨ [.]ႤႫႬႨ ႾႲႭ ႴႰႱႺႪႡႱႭ ႸႤ ႱႪႠ ႹႫႱ ႣႶႱႠ [...]

apparatus

1: [ა]რ(ა)ბ(აჲ)სი : რაბის

თარგმანი: (Georgian)

ღვთის სახელით, მე ზვიად ერისთავი, ძე სულკურთხეულისა არაბა ერისათავისა, ამ პატიოსანი ხატის შემკობის ღირსი გავხდი. შეივედრე ჩემი სული და ხორცი, ფერისცვალების ხატო, და შეეწიე ჩემს სულს იმ დღეს.

კომენტარი:

ივანე ჯავახიშვილი მიიჩნევს, რომ წარწერაში დასახელებული ზვიად ერისთავი XI საუკუნის პირველი მეოთხედის, გიორგი I-ის დროინდელი მოღვაწეა, რომელიც 1023 წელს სათავეში ედგა ქართულ ჯარს ბიზანტიის კეისრის წინააღმდეგ ბრძოლაში. გარდა ამისა, ფერისცვალების ხატზე მოიპოვება 886 წლის წარწერაც. ივანე ჯავახიშვილი მიიჩნევს, რომ მიუხედავად იმისა, რომ წარწერა 886 წლით თარიღდება, იგი უფრო გვიან, XI საუკუნეში ზვიად ერისთავის მიერ მისი რესტავრირების დროს ხელახლა უნდა იყოს გამოჭედილი. ეს ორი წარწერა ერთი და იმავე ხელითა და ოსტატობით არის გაკეთებული XI საუკუნეში. როგორც ჩანს, ზვიად ერისთავმა ხატის ხელმეორედ შემოსვის დროს ეს პირველი წარწერაც განაახლა და იქვე თავისი წარწერაც მიაყოლა.

ბიბლიოგრაფია:

Г.Н. Чубинашвили, Грузинское чеканное искусствоbibliography.xmlb154, 27-32

ვალერი სილოგავა, სამცხის ლაპიდარული ეპიგრაფიკაbibliography.xmlb149, 118-169

ივანე ჯავახიშვილი, ქართული დამწერლობათმცოდნეობა ანუ პალეოგრაფიაbibliography.xmlb155, 170-172

ფოტო

   Fig. 1. ზარზმის ფერისცვალების ხატის ზვიად ერისთავის წარწერა